Czym jest refluks żołądkowo-przełykowy
Pieczenie przełyku, gorzki smak w ustach, odbijanie się (nawet w trakcie posiłku), dyskomfort w klatce piersiowej, uczucie ciężkości w żołądku – to główne i najczęstsze objawy refluksu żołądkowo-przełykowego (GERD, ang. Gastroesophageal Reflux Disease). Schorzenie to występuje u około 10% populacji. Główną przyczyną występowania refluksu jest niewłaściwa dieta i otyłość. Cofanie się treści żołądka do przełyku można całkowicie wyleczyć.
Objawy i diagnozowanie GERD
Przełyk jest oddzielony od żołądka zastawkami, za których zamykanie się i otwieranie odpowiadają mięśnie, tzw. zwieracze przełyku. Ściany żołądka są zabezpieczone przed działaniem kwasu solnego. Przełyk nie ma tej wyściółki, dlatego dostająca się do niego treść żołądka (refluksat) powoduje przykre dolegliwości, takie jak:
- pieczenie przełyku, gardła,
- ucisk w żołądku i mostku,
- bóle w klatce piersiowej,
- problemy z przełykaniem, tzw. dysfagia,
- gorzki lub kwaśny smak w ustach,
- częste i kwaśne odbijanie się,
- ulewania,
- bóle gardła,
- częsta chrypka,
- zapalenie dziąseł i choroby przyzębia,
- uczucie ciała obcego (np. kuli) w gardle,
- kaszel w pozycji leżącej,
- uczucie ciężkości w żołądku odczuwalne po posiłku.
Refluks żołądkowo-przełykowy może być mylony z innymi schorzeniami, dlatego bardzo ważne jest właściwe rozpoznanie schorzenia. Polega ono na wywiadzie lekarskim oraz wykonaniu gastroskopii. Badanie histopatologiczne błony śluzowej przełyku (pobranej w trakcie badania) pozwala na dokładną diagnozę oraz jest pomocne w monitorowaniu efektywności podjętego leczenia GERD.
Przyczyny refluksu przełykowo-żołądkowego
Refluks przełykowo-żołądkowy jest schorzeniem, które najczęściej występuje u osób:
- z nadwagą i otyłych,
- przejadających się,
- nieaktywnych fizycznie,
- nadużywających alkohol,
- palaczy,
- stosujących źle zbilansowaną i bogatą w wysokoprzetworzone składniki dietę,
- z zaburzoną motoryką przełyku,
- chorych na przepuklinę rozworu przełykowego, wrzody żołądka i dwunastnicy.
Refluks często pojawia się u kobiet w ciąży, dotyczy on około 80 % ciężarnych. Jego przyczyną jest wówczas nacisk płodu na żołądek, dlatego najczęściej GERD mija natychmiast po porodzie.
Ryzyko wystąpienia GERD zwiększa się, gdy w codziennym jadłospisie często pojawiają się takie produkty, jak: cebula, napoje gazowane, mocna kawa i herbata, czekolada, ostre przyprawy, tłuste potrawy, mięta, sól, cytrusy, soki cytrusowe oraz pomidory.
Leczenie i profilaktyka GERD
Terapia refluksu żołądkowo-przełykowego polega przede wszystkim na zmianie nawyków żywieniowych, zastosowaniu zbilansowanej i bogatej w składniki odżywcze (m. in. błonnik) diety, aktywności fizycznej i leków. Leczenie jest procesem długotrwałym, ponieważ GERD jest schorzeniem, które ma tendencję do częstych nawrotów.
Konsekwencje nie leczenia refluksu żołądkowo-przełykowego
Nieleczony GERD może być przyczyną takich schorzeń, jak: nocne zachłyśnięcia, próchnica, wrzody żołądka i dwunastnicy, osłabienie perystaltyki jelit, bóle głowy, rak przełyku, zawężenie światła przełyku (utrudnione połykanie, ból w trakcie połykania).